'Nieuwe vorm van spitsheffing dé oplossing fileprobleem'

In de special issue van het Tijdschrift Vervoerswetenschap wordt een nieuwe vorm van betalen voor autogebruik bepleit: de invoering van een spitsheffing met tarieven die ook binnen de spits verschillen. Door met meer differentiatie in de tarieven te werken kan deze heffing de files bestrijden zonder dat automobilisten andere vervoerwijzen hoeven te gebruiken, vaker thuis hoeven te werken of eerder of later op hun werk hoeven te komen. Prof. Erik Verhoef (VU) gebruikt inzichten uit de economische theorie om aan te tonen dat een spitsheffing met gebruik van meerdere tarieven binnen de spits zelf, files kan bestrijden. In het kabinetsbesluit uit november 2009 is men uitgegaan van slechts één tarief voor de hele de spitsperiode.
Daarnaast worden in de special issue van het Tijdschrift Vervoerswetenschap de verwachte effecten zoals voorgesteld door het oude kabinet tegen het licht gehouden. Niet alleen het effect op de te verwachte daling van autokilometers, ook de invloed op milieu en verkeersveiligheid komt aan bod. Onder andere is berekend dat het aantal verkeersdoden afneemt met bijna 4% tot 7% in 2020. De maatschappelijke baten hiervan bedragen tussen de 450 en 850 miljoen euro op jaarbasis. Ook is een van de conclusies dat tot nu toe is verondersteld dat het aantal autokilometers met ongeveer 15% daalt. Als we rekening houden met nieuwe schattingen van het effect van de afschaffing van BPM en MRB op het aantal auto's, lijkt een afname van het aantal autokilometers met 12-13% waarschijnlijker. Benadrukt moet ook worden dat zulk soort prognoses behoorlijk onzeker zijn. Het voormalig kabinet Balkenende IV had in november 2009 het kabinetsbeluit over de kilometerprijs naar de Tweede Kamer gestuurd. Binnen en buiten het parlement was er volop discussie over deze plannen, bijvoorbeeld de ledenraadpleging van de ANWB. Het dossier over de kilometerprijs is controversieel verklaard en doorgeschoven naar het volgende kabinet.
Kilometerbeprijzing draait om de omzetting van de aanschafbelasting op motorvoertuigen (BPM) en de motorrijtuigenbelasting (MRB) in een prijs per afgelegde kilometer. De prijs per kilometer zou bestaan uit een basisprijs (met milieudifferentiatie) en een spitsheffing op specifieke filelocaties. Verschillende politieke partijen houden vast aan de hoofdlijnen van dit voorstel.