Automobilisten gaan langzamer rijden door verborgen afbeeldingen

Rijsnelheid wordt meestal beschouwd als een puur bewuste keuze. Onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen laat zien dat de keuze voor snelheid niet geheel bewust is en dat bijvoorbeeld emoties waarvan je niet eens weet dat je ze hebt, de rijsnelheid kunnen beïnvloeden. Het onderzoek is gepubliceerd in het open access tijdschrift PLoS ONE.
Autorijden is een aangeleerde routineklus. Veel van de keuzes die je maakt, worden dan beïnvloed door onbewuste factoren. Bijvoorbeeld door emoties die zich kunnen voordoen zonder als bewuste gevoelens aan de oppervlakte te komen. Dit betekent dat emotionele reacties op de wereld om je heen invloed kunnen hebben op je rijstijl, zonder dat je dat zelf doorhebt
Onderzoekers van Verkeerspsychologie, binnen de afdeling Klinische & Ontwikkelingsneuropsychologie hebben 85 proefpersonen in een rijsimulator een ritje laten maken, terwijl boven in het scherm heel kort emotioneel negatieve of neutrale afbeeldingen werden weergegeven. Deze ‘gevoelsafbeeldingen’ werden ‘gemaskeerd’ door andere beelden, die vervolgens in beeld bleven. Zo werd voorkomen dat de kort vertoonde beelden bewust werden waargenomen
Vrouwelijke proefpersonen bleken gemiddeld bijna drie kilometer per uur langzamer te rijden als er negatieve beelden werden getoond, terwijl de proefpersonen niet konden aangeven dat ze emotioneel negatieve beelden hadden gezien en geen veranderingen in hun bewuste gevoelens merkten. Aan de hartslag van de proefpersonen was bovendien te zien dat ze over het algemeen in de loop van de rit meer ontspannen raakten. Toch lijken de negatieve beelden dit normale ontspanningsproces te onderdrukken, wat gemiddeld leidde tot lagere rijsnelheden. Onderzoeker Ben Lewis-Evans: ‘Het is interessant dat we überhaupt een effect hebben gevonden. Eerder onderzoek werd meestal uitgevoerd in sterk gecontroleerde en relatief simpele proefopstellingen.’
De mannelijke proefpersonen lieten geen duidelijke reactie op de gemaskeerde beelden zien. Dit zou te maken kunnen hebben met het feit dat mannen en vrouwen verschillend reageren op emotioneel geladen beelden, maar kan ook een gevolg zijn van een verschil in groepsgrootte: er deden 26 mannen en 59 vrouwen mee aan het experiment.
Het is natuurlijk niet haalbaar om verborgen beelden te laten zien tijdens het rijden om de snelheid te beperken, maar volgens Lewis-Evans is dit onderzoek wel belangrijk in die zin dat het aantoont dat er meer zit achter snelheidskeuze dan je zou denken. Dit kan gevolgen hebben voor het ontwerpen van de verkeersomgeving, inclusief billboards en reclame, en voor campagnes waarmee veilig rijgedrag wordt bevorderd.